Raport

z ewaluacji wewnętrznej

 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

 W OPINOGÓRZE GÓRNEJ

prowadzonej w 2014/2015 r.

Bezpieczeństwo i przestrzeganie norm społecznych w szkole.

 

- analiza wyników badań

Opracowanie: Grażyna Bajgier

 

Spis treści                                                                                       strona

 

• Wstęp……………..………………………………………….  str. 3
• Opis metodologii   ………...……………………………….   str. 4
• Wyniki ewaluacji……………………………………………. str. 5
• Wnioski, rekomendacje ………….. …………………….….str. 12

 

 

WSTĘP

 

W roku szkolnym 2014 / 2015 zgodnie z Planem nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły Podstawowej   w Opinogórze Górnej przeprowadzono ewaluację wewnętrzną.

 

Przedmiotem ewaluacji wewnętrznej było:

1. Bezpieczeństwo i przestrzeganie norm społecznych w szkole.

 

I. Przyjęto następującą definicję ewaluacji:

• Ewaluacja – praktyczne badanie oceniające.
• To badanie czegoś w celu wydania sądu o jego wartości, jakości, ważności czy stanie i w odróżnieniu od badań naukowych stanowi rodzaj badania praktycznego.
• Istotą badań praktycznych jest cel, dla którego są podejmowane: mają one pomóc w usunięciu praktycznych trudności, a nie powiększyć czy skontrolować wiedzę teoretyczną. (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie sprawowania nadzoru pedagogicznego( Dz. U Nr 168, poz. 1324  ze zm. z dnia 13 maja 2013 r.).

 

OPIS EWALUOWANEGO PRZEDMIOTU

 

Cel ewaluacji:

 

• pozyskanie informacji na temat poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów i nauczycieli oraz skali i typu zagrożeń  występujących na terenie szkoły.

 

 

OPIS EWALUACJI

Badanie zostało zrealizowane w okresie wrzesień 2014 r. – maj 2015 r. przez Zespół ds. ewaluacji.

W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z kilku źródeł – od nauczycieli, uczniów, rodziców. Dokonano także analizy dokumentów związanych z przedmiotem badania. 

            Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji  papierowej), jakościowe - analizę dokumentów: plany pracy wychowawczej, zeszyty uwag.

 

Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej.

Wywiad indywidualny został przeprowadzony po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą.

 

kategoria badanych/ źródło danych	metoda/ technika	sposób doboru próby	wielkość próby
uczniowie	ankieta	losowo	98
nauczyciele	ankieta	wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole	17
dokumentacja	analiza dokumentów	dokumentacja związana z przedmiotem ewaluacji	nie dotyczy
Rodzice	ankieta	losowo	63
Dyrektor	obserwacja	wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole	17

 

Przeprowadzono ewaluację wyczerpującą, to znaczy, że badaniu poddano wszystkich dostępnych respondentów. Zastosowano zasadę trafności, rzetelności i triangulacji  (ma za zadanie potwierdzić, że niezależne pomiary nie są sprzeczne).

 

Dokonując  ewaluacji Zespół  poszukiwał odpowiedzi na pytania kluczowe, 

 

Pytania kluczowe:

• Czy uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje?
• W jaki sposób uczniowie zapoznawani są z normami społecznymi obowiązującymi w szkole?
• Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie?
• Jaka jest skala poczucia braku bezpieczeństwa wśród uczniów?
• Jakich zachowań dotyczą identyfikowane przez uczniów zagrożenia?
• Czy w planach wychowawczych uwzględniane są zasady bezpieczeństwa oraz właściwego zachowywania się uczniów?
• Czy podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań?

 

ANALIZA WYNIKÓW BADANIA

 

Wszyscy nauczyciele w ankietach zgodnie stwierdzili, że uczniowie wiedzą jakich zachowań oczekuje się od nich w szkole. 98%  przebadanych uczniów i rodziców zadeklarowała  znajomość oczekiwanych zachowań uczniów.

 

Na pytanie -  W jaki sposób uczniowie zapoznawani są z normami społecznymi obowiązującymi  w szkole? 55 uczniów (56%) wskazało Statut szkoły,  38 uczniów (39%) – Program Wychowawczy, lekcje wychowawcze zaznaczyło 69 uczniów (70%). Jako inne sposoby uczniowie napisali, że nauczyciele przekazują informacje na lekcjach. Zapoznanie ze statutem szkoły – zaznaczyło 39 rodziców (62%), realizacja programu wychowawczego –  33 rodziców (52%),  lekcje wychowawcze – zaznaczyło 33 rodziców (52%). Inne sposoby – żaden z rodziców nie wpisał innego sposobu.

W pytaniu o sposobie zapoznawania uczniów z normami społecznymi obowiązującymi w szkole, nauczyciele wypowiedzieli się, że największą wiedzę w tym zakresie pozyskują uczniowie poprzez realizację programu wychowawczego, na lekcjach wychowawczych i poprzez zapoznanie się ze Statutem Szkoły - 100% oraz w innych sytuacjach, np. pogadanki na lekcjach wychowawczych, rozmowa o punktowym systemie oceniania.

W odpowiedzi na pytanie dotyczące przestrzegania w szkole norm społecznych 100 %, nauczycieli na pierwszym miejscu, jako najważniejsze wskazało dbanie o bezpieczeństwo. 60% rodziców i 70% uczniów uznało, że w szkole dba się o bezpieczeństwo.  88% nauczycieli uważa, że  są przestrzegane takie  postawy jak: dbanie o wspólne dobro, szacunek dla innych, kultura osobista i higiena; Podobnie uważa większość rodziców ok. 70%. Uczniowie ocenili najwyżej szacunek dla innych – 90% ;zdecydowana większość badanych uczniów (73%) wskazuje dbanie o dobro wspólne a 83% uczniów – kulturę osobistą. 82% nauczycieli, 63% uczniów i 73% rodziców  stwierdziło, że w szkole ważne jest wystrzeganie się agresywnych zachowań (wulgaryzmów, bicia, wyśmiewania). Dążenie do zdobywania wiedzy to norma społeczna, która zdaniem  74% rodziców,   82% nauczycieli i 80% uczniów  jest przestrzegana w szkole. Pomoc słabszym, osamotnionym, młodszym jest respektowana  według 76% nauczycieli, 69% uczniów i tylko 40% rodziców. Dbanie o bezpieczeństwo za ważne uznało 54% uczniów, natomiast najniżej ocenione zostało przez uczniów - wystrzeganie się agresywnych zachowań - 46%.  

Oceniając poziom bezpieczeństwa podczas przerw w szkole wszyscy nauczyciele są zdania, iż wychowankowie podczas przerw powinni czuć się bezpiecznie. Jeżeli chodzi o samych uczniów, w ten sposób wypowiedziała się również zdecydowana większość, bo 91%. Od rodziców nie uzyskaliśmy jednolitej wypowiedzi. Większość czyli 93% odpowiedziała, że ich dzieci są bezpieczne, 6% zaznaczyło odpowiedź – nie, 1% nie zajęła stanowiska w tej sprawie - brak odpowiedzi.

Zdaniem nauczycieli, rodziców i uczniów poczucie bezpieczeństwa jest   wysokie. Połowa 71% nauczycieli oceniła poczucie bezpieczeństwa na stopień 5, 29% na stopień 4 (gdzie 1 – oznacza niskie poczucie bezpieczeństwa, 5 – wysokie poczucie bezpieczeństwa). Duża grupa rodziców wskazało na wysokie poczucie bezpieczeństwa -  stopień 5 (41%) i stopień 4 (39%) ; 32% uczniów wskazało czwarty stopień, natomiast 51% z nich uważa, że poczucie bezpieczeństwa jest bardzo wysokie ( stopień piąty).

Według rodziców  najczęściej uczniowie nie czują się całkowicie bezpiecznie z powodu: przezywanie, wyśmiewania, obgadywania. Żaden z rodziców nie wskazał niszczenia własności i wymuszania pieniędzy. Podobnie odpowiedzieli nauczyciele - uznali za ważne wskazanie dodatkowo obrażania i popychania. Większość uczniów odpowiedziała podobnie. Ponadto uczniowie wskazali na takie zjawiska jak: izolowanie  zaznaczyło 3 uczniów (3%), zastraszanie zaznaczyło 12 uczniów (12%), niszczenie własności zaznaczyło 10 uczniów (10%), wymuszanie pieniędzy zaznaczyło 7 uczniów (7%), bicie, kopanie zaznaczyło 11 uczniów (11%), popychanie zaznaczyło 27 uczniów (28%), rozpowszechnianie plotek i oszczerstw zaznaczył 23 uczniów (23%) Innych zachowań uczniowie nie wymienili.

Przeważająca większość badanych uczniów i rodziców zgodnie uznała, że na przerwach panuje zbytni hałas. Tylko14% uczniów i 31% rodziców jest innego zdania. 52% nauczycieli uważa, że na przerwach panuje hałas.

Najczęściej wybieraną wśród rodziców skalą hałasu była skala „4”  i „3”, czyli duży hałas (66%).  Skalę „5 „ wybrało 60% uczniów oraz 23% rodziców i tyle samo nauczycieli. Większość nauczycieli  oceniła poziom hałasu panujący w szkole na „3”

Badani respondenci zgodnie uznali, że poczuciu bezpieczeństwa oraz właściwemu zachowaniu się uczniów służą następujące działania: dyżury nauczycieli na przerwach, obecność kamer, rozmowy indywidualne z wychowawcą, lekcje wychowawcze, rozmowy z pedagogiem

Dyrektor szkoły przeprowadził obserwacje dyżurów nauczycielskich podczas przerw. Na tej  podstawie można stwierdzić, że dyżury były prowadzone prawidłowo. Nauczyciele byli aktywni, zwracali uwagę na przestrzeganie zasad zachowania obowiązujących w szkole. Nie zaobserwowano żadnych sytuacji zagrażających bezpieczeństwu uczniów.  

Jeżeli chodzi o formę reagowania nauczycieli na niewłaściwe zachowanie uczniów najczęstszą padającą odpowiedzią u wszystkich badanych było upomnienie ustne i pisemne, czyli wpisaną informację o negatywnym zachowaniu do zeszyt uwag.  Poza tym nauczyciele jako najczęstszą reakcję podali rozmowę z rodzicami oraz rozmowę ucznia z wychowawcą i dyrektorem szkoły.  Uczniowie poza upomnieniem ustnym w przeważającej większości podali uwagę (83%) oraz rozmowę z rodzicami (63%). Jeden uczeń napisał w innych sposobach reagowania na niewłaściwe zachowanie, że „nauczyciele  nic nie robią”. Najrzadziej występującą  reakcją według wszystkich respondentów jest wyznaczenie kary.

Na pytanie dotyczące odpoczynku  przed kolejną lekcją wszyscy uczniowie stwierdzili, że podczas przerwy mają taką możliwość (71%). Najwięcej uczniów odpowiadało, że rozmawiają z kolegami, koleżankami przyjaciółmi, siedzą pod klasą, jedzą śniadanie, kanapkę, powtarzają lekcje, uczą się. Niektórzy odpowiedzieli, że spacerują, chodzą do łazienki, biblioteki, sklepiku. Najczęściej uczniowie jako powód braku możliwości odpoczynku (21%) wymieniali hałas na przerwach. Jako przyczynę hałasu 2 ankietowanych  podało uczniów klas I, II, III.  Ponadto  ankietowani pisali, że nie ma ławek, muszą dyżurować, przerwy są za krótkie. Kwestię odpoczynku uczniów podczas przerw przed kolejną lekcją rodzice ocenili podobnie. 46 ankietowanych rodziców (73%) uważa, że ich dzieci mają możliwość odpoczynku podczas przerwy. 17 ankietowanych rodziców uważa, że nie. Rodzice, którzy udzielili odpowiedzi negatywnej mogli wskazać powody braku możliwości odpoczynku dzieci przed kolejną lekcją. Wśród powodów wymieniali przede wszystkim: chodzenie z plecakami po korytarzu, zbyt krótkie przerwy, hałas, bieganie, przebywanie na poprzedniej lekcji. Większość nauczycieli – 82% twierdzi, że uczniowie mają możliwość odpoczynku podczas przerw. Przeszkadza im w tym tylko hałas.

              Ostatnie pytanie ankiety dotyczyło używania przez uczniów zwrotów grzecznościowych. Ponad połowa uczniów, rodziców i nauczycieli podała, że stosują oni zwroty grzecznościowe w stosunku do swoich rówieśników, nauczycieli i innych dorosłych.

Z analizy planów pracy wychowawczej i profilaktyki badanych klas można stwierdzić iż znalazła się w nich tematyka związana z bezpieczeństwem oraz zasadami właściwego zachowywania się uczniów również podczas przerw  i jest realizowana w każdej z klas.

 

Zadania wychowawcze dotyczące tematyki ewaluacyjnej w klasie  to:

 

Z analizy zeszytu uwag wynika, iż wiele uwag wpisanych uczniom klasy IV, V, VI dotyczy niewłaściwego zachowywania się podczas przerw.

 

W klasie IV pojawiły się następujące wpisy:

W klasie V pojawiły się następujące wpisy:

W klasie VI pojawiły się następujące wpisy do zeszytu uwag:

 

 

WYNIKI BADAŃ

 

MOCNE STRONY

 

1. Ponad  90% uczniów, rodziców i 100% nauczycieli uważa, że szkoła zapewnia poczucie bezpieczeństwa.
2. Prawie wszyscy rodzice, uczniowie i nauczyciele wiedzą, jakich zachowań oczekuje się od dzieci w szkole.
3. Najlepiej  respektowaną normą w szkole jest według rodziców dążenie do zdobywania wiedzy, według uczniów szacunek dla innych, a według nauczycieli dbanie o bezpieczeństwo uczniów.
4.  Zdecydowana większość, bo 80% rodziców, 100% nauczycieli i   83% badanych uczniów wskazało na bardzo wysoki i wysoki stopień bezpieczeństwa w szkole.
5. W szkole nie obserwuje się według rodziców i nauczycieli  niszczenia własności, wymuszania pieniędzy bicia, kopania.
6. Szkoła podejmuje działania sprzyjające poczuciu bezpieczeństwa i właściwemu zachowaniu się uczniów.

 

 

SŁABE STRONY

1. Najsłabiej respektowaną normą w szkole jest pomoc słabszym, osamotnionym i młodszym oraz wystrzeganie się zachowań agresywnych.
2. 4%  badanych uczniów ocenia stopień bezpieczeństwa w szkole jako niski.
3. Najbardziej powszechnymi w szkole zachowaniami niepożądanymi są: przezywanie, wyśmiewanie, obgadywanie.
4. Funkcjonują w szkole – rzadko zjawiska takie jak: rozpowszechnianie plotek i oszczerstw, popychanie; incydentalnie: wymuszanie pieniędzy bicie, kopanie, izolowanie, zastraszanie.
5. W szkole na przerwach panuje hałas, który m.in. przeszkadza w możliwości wypoczynku podczas przerw.
6. Zwroty grzecznościowe niektórzy uczniowie stosują tylko czasami.

 

 

WNIOSKI:

1. Szkoła zapewnia poczucie bezpieczeństwa swoim podopiecznym.
2. Uczniowie wiedzą jakich zachowań się od nich oczekuje.
3. Zdecydowana większość społeczności szkolnej  wskazała na bardzo wysoki i wysoki stopień bezpieczeństwa w szkole.
4. W szkole funkcjonują rzadko i incydentalnie niepożądane zjawiska
5. Najbardziej niepożądanymi zachowaniami uczniów w szkole są; przezywanie, wyśmiewanie, obgadywanie.
6. W szkole na przerwach panuje duży hałas.

7. Szkoła podejmuje działania sprzyjające poczuciu bezpieczeństwa i właściwemu zachowaniu się uczniów. Takie zagadnienia  uwzględnione są   także w programach wychowawczych.

 

REKOMENDACJE:

1. Zbadać charakterystykę społeczną i sytuację uczniów w szkole oraz zidentyfikować źródła z jakich pochodzą wskazywane przez uczniów zagrożenia.

2. Dokonać diagnozy zachowań uczniowskich i zagrożeń.
3. Podjąć dodatkowe działania wychowawcze, wpływające na zmniejszenie, czy eliminowanie zagrożeń i wzmacnianie właściwych postaw.
4. Zmniejszyć stopień hałasu na przerwach poprzez zaproponowanie innej formy spędzenia wolnego czasu (np. kącik malarski, gier planszowych, sportowy itp.)
5. Zorganizować spotkania uczniów z psychologiem na temat radzenia sobie w sytuacjach stresu i agresji w szkole.

 

 

                                                                 opracowanie:

 

Grażyna Bajgier